Bieganie na zajechanie cz. 1

Rząd chce Twojego dobra?

Obecnie rządy i inne organizacje przeznaczają mnóstwo pieniędzy na promocję zdrowego stylu życia. Kłopot w tym, że proponowane zalecenia często zamiast poprawiać stan zdrowia tylko go pogarszają. Wystarczy spojrzeć na powszechnie przyjęte zasady diety. Na sponsorowane badania dające kłamliwe wyniki. Zalecenia ograniczenia spożycia mięsa, jajek, a zamiast tego żywienia się soją i olejami roślinnymi tylko napędzają cały przemysł farmaceutyczny.

Tak naprawdę żadnemu współczesnemu rządowi nie zależy, by miał pod sobą silnych i mądrych obywateli. Takimi trudniej kierować i takich trudniej doić. Kiedyś władcom zależało, by mieć silnych i zdrowych poddanych, bo tacy mogli walczyć i pracować. Dziś jest inaczej. Masz ledwo zipać, generować PKB i łykać dużo tabletek. Im więcej, tym lepiej! Jak przypadkiem trenujesz siłowo i masz mięśnie nieco większe, to zdiagnozują u Ciebie bigoreksję. Pewnie niebawem i na to pojawi się jakiś lek. Coraz mniej jest zapotrzebowania na ciężką fizyczną pracę dzięki maszynom,więc wystarczy, by większość jakoś się utrzymała w pozycji siedzącej za biurkiem. Jeśli macie nadzieję, że choć się rozwijamy intelektualnie, to porównajcie wiedzę studentów z ostatnich lat z tymi z przed kilkudziesięciu. Już dawno nie zdarzyło mi się czytać żadnego artykuły w sieci, który nie byłby naszpikowany błędami stylistycznymi.

No, ale przecież promuje się zdrowie! Ileż to obecnie jest stron w internecie i programów telewizyjnych o zdrowiu! Tak...

Promowanie biegów długodystansowych

W ten szeroko zakrojony program promocji zdrowia wpisują się też maratony. Często podkreśla się ilu to ludziom poprawiło zdrowie bieganie długodystansowe. Natomiast marginalizuje się te sytuacje, gdy komuś zaszkodziło. Tak naprawdę częściej takie bieganie szkodzi niż pomaga. Znam wielu ludzi, którym treningi siłowe poprawiły zdrowie, ale tego jakoś się nie nagłaśnia. Wręcz przeciwnie - ciągle podkreśla się szkodliwość i zagrożenia związane z ćwiczeniami siłowymi.

U podstaw promocji "zdrowych" maratonów stoją dwa niby historyczne fakty. Podaje się je jako przykłady ewolucyjnego przystosowania człowieka. Pierwszym z nich jest słynny bieg greckich hoplitów z pod Maratonu. Gdy zaraz po bitwie perska flota odpłynęła i kierowała się ku Atenom, by zdobyć miasto, Grecy zmęczeni lecz zmotywowani właśnie odniesionym zwycięstwem ruszyli biegiem, by zapobiec atakowi na swoje miasto. Przebyli dystans 37 km i zdążyli na czas odstraszając wroga. Nie będę się tu rozpisywał na temat tej ogólnie znanej historii. Natomiast za chwilę napiszę więcej na temat nadinterpretacji tego wydarzania. Wiadomo też, że to właśnie stanowi inspirację do późniejszego nazwania biegów na duże odległości maratonami.

Drugi często podnoszony argument to tzw. polowanie uporczywe. Miało ono polegać na uporczywym biegu za określonym zwierzęciem, aż to padało z wyczerpania. Zwykle biegła grupa mężczyzn, by bardziej przestraszyć ofiarę. Tym też za chwilę zajmę się bliżej.

Bieg po bitwie pod Maratonem

W oczach współczesnych rysuje się taki oto obraz. Greccy wojownicy, w pełnym osprzęcie (ok. 30kg czasem więcej) biegną co sił w nogach na pomoc zagrożonemu miastu. Przybiegają na czas i wrogie okręty odpływają. Jest to obraz całkowicie błędny. Jedyny, który ponoć biegł cały ten dystans to Filippides. Przybył pierwszy i ostrzegł mieszkańców Aten. Następnie padł i umarł! Teraz zastanówcie się dobrze, jaki były sens gdyby cała armia postąpiła podobnie? Wszyscy umierają i tarasują bramę? Więc Persowie nie mogą dostać się do miasta poprzez zwały trupów? Jest to brednia wymyślona przez współczesnych teoretyków sportu.

Jak więc było naprawdę? Hoplici musieli zadbać o to, by zachować swoją zdolność bojową przynajmniej w jakiejś małej mierze. Musieli więc racjonalnie rozłożyć siły. Może mi ktoś w tym momencie zarzucić, że to co piszę stoi w sprzeczności z tym co pisałem w poprzednich artykułach o zmęczeniu. Nic z tych rzeczy. Człowiek inaczej reaguje na określone rodzaje wysiłku, co będzie jeszcze rozwinięte. Można przekroczyć próg zmęczenia, ale nie w każdej sytuacji i nie w takich formach wysiłku, do jakich zupełnie nie jesteśmy przystosowani. No dobrze. Co zatem zrobili Grecy? Ruszyli szybkim marszem. Być może czasem mały dystans podbiegali, ale głównie poruszali się marszem. Coś Wam to przypomina? Tak, tak - nasze dobrze znane interwały, które zresztą pozwalają całkiem dobrze przekroczyć normalne granice zmęczenia. W każdym razie nie był to wcale długi nieprzerwany bieg.

Weźcie tu pod uwagę jeszcze dwa fakty. To byli muskularni faceci, którzy mogli pokonać taki dystans niosąc na sobie kilkadziesiąt kilogramów, a nie współcześni anorektyczni biegacze. Może nie każdy wyglądał, jak rzeźba Fidiasza, ale jednak uprawianie sportu było szeroko rozpowszechnione. Druga rzecz - tak właśnie poruszała się większość armii i oddziałów wojskowych w całej znanej historii aż do dziś. Marsz i krótkie podbiegi!

Polowanie uporczywe

Jako współczesne przykłady takie polowania wymienia się Buszmenów i Indian Tarahumara. Subiektywne obserwacje przeniesiono na całą ludzką populację, dowodząc, że taki był pierwotny model polowania człowieka. Dlaczego subiektywny? Zacznijmy od Buszmenów. To co robią jest tak naprawdę skomplikowanym procesem ścigania i tropienia zwierzyny, a więc znowu mamy tu do czynienia z rozciągniętym w czasie wysiłkiem interwałowym. Bieg, obserwacja, marsz, podbiegi, krótki wypoczynek itd. Nie jest to nieprzerwany wielogodzinny czy wielodniowy bieg.

Jeszcze ciekawszym przypadkiem są wspomniani meksykańscy Indianie. Jest z nimi trochę tak, jak ze szkockimi spódniczkami. Tzw. kilt został wymyślony w 1720 roku przez - Anglika! Wprawdzie wcześniej pojawiały się pewne odmiany spódnic czy raczej pledów, lecz to co obserwujemy dziś to wymysł angielski zaadaptowany przez Szkotów do celów turystycznych. Tak, tak! Kilt to głównie atrakcja turystyczna. Co rzecz jasna nie przeszkadza ukazywać średniowiecznych Szkodów w pseudo-historycznych produkcjach filmowych, właśnie w takim stroju.

Wspomniani wyżej Indianie faktycznie celowali w długich biegach, ale zaczęli je wydłużać tak naprawdę dopiero pod wpływem naukowców i turystów. Szybko się okazało, że to całkiem dobry biznes dla plemienia. Nic nie szkodzi, że takie biegi nie mają nic wspólnego z polowaniem, gdyż ówcześnie owi Indianie żywią się głównie kukurydzą. Antropologom to wystarczyło, by wyciągnąć "naukowe" wnioski.