Rozważania o depresji cz. 10

Jeszcze o środkach farmakologicznych

Dopiero jakiś czas po opublikowaniu poprzedniej części zdałem sobie sprawę z faktu, że zapomniałem podać niektórych ważnych informacji. Tak niestety bywa, gdy pisze się na raty i nie przygotowuje z góry całości. Nawet wtedy często mogą się zdarzyć przeoczenia. Stąd biorą się nowe i poprawione wydania. Dlatego też pozwolę sobie w tym miejscu wrócić do kwestii leków.

Całkiem niedawno środowiska psychiatrów i psychologów przyznały, że tak naprawdę antydepresanty działają tylko 50% przypadków. Jest to niestety określenie dość umowne. Co więcej nowe środki wprawdzie mają (podobno) mniej skutków ubocznych, ale też są o wiele mniej skuteczne. Wprawdzie różne źródła podają różny poziom skuteczności np. SSRI, ale jeśli przyjrzymy się tematowi naprawdę krytycznie, to dojdziemy do wniosku, że często skuteczność tych leków ma taki sam poziom co placebo. Wspomniałem wcześniej, że nie jestem absolutnym przeciwnikiem antydepresantów. Jednak trzeba zdać sobie sprawę z tego, iż część pacjentów wcale na nie nie reaguje. Co się wtedy dzieje? Często zamiast rozważyć problem i poszukać innych metod leczenia, podaje się coraz większe dawki. Efekt? Nasilenie skutków ubocznych, przy braku jakichkolwiek korzyści dla chorego.

Nim zakończę ten temat muszę też jeszcze dodać kilka słów o statynach. Okazuje się, że prócz obniżania poziomu cholesterolu, co tak naprawdę jest niekorzystne dla zdrowia, także wpływają negatywnie na pracę wątroby. Dłuższe przyjmowanie może wprost uszkodzić wątrobę zmuszając ją do nadmiernej produkcji enzymów (AspAT, AIAT, GGTP). Zakłóca wytwarzanie koenzymu Q10 - odpowiedzialnego za mnóstwo funkcji w organizmie (praktycznie każdego narządu). Nie zapominajmy, że to właśnie wątroba produkuje cholesterol endogenny. Już Linus Pauling uważał, że nadmiar produkcji cholesterolu to skutek stanu zapalnego organizmu, który w ten sposób próbuje się bronić. Jeśli zamiast tego obniża się sztucznie cholesterol może faktycznie dość do chorób serca. Kolejny narząd narażony na zaburzenia pracy to jelita. Często dochodzi do zakłócenia komunikacji pomiędzy jelitami a mózgiem, co przekłada się na zakłócenia w produkcji wielu neuroprzekaźników. Wreszcie trzeba wspomnieć o możliwości wystąpienia rabdomiolizy - czyli w dużym uproszczeniu nagłym rozpadzie tkanki mięśniowej i uszkodzeniu nerek. Brzmi strasznie? W praktyce jest jeszcze gorsze!

To tyle tytułem uzupełnienia. Teraz czas przejść do kolejnego aspektu omawianego tematu.

Temperament, charakter a osobowość

W różnych systemach i szkołach psychologicznych, różnie ujmuje się charakter i różnie go definiuje. Niektórzy uważają charakter za zbiór cech, które wychowanie, praca nad sobą czy też inne czynniki mogą modyfikować. Inni utożsamiają go z temperamentem. Osobiście wolę dla większej przejrzystości przyjmować częściej akceptowaną interpretację ujmującą temperament, jako zbiór cech psychicznych, które są wrodzone i raczej niezmienne. Natomiast charakter lub osobowość to zespół cech niezmiennych oraz różnych nabytych i zmieniających się z wiekiem. Tak więc temperament to niezmienna część osobowości.

Nim przejdę dalej chciałbym zostać dobrze zrozumianym. Wprawdzie temperament jest w miarę niezmienny, to bynajmniej nie determinuje naszego zachowania. Jest tylko częścią naszej osobowości, a jaką na danym temperamencie zbudujemy osobowość, to już w dużej mierze sprawa naszej własnej odpowiedzialności. Tak samo jak przejścia z dzieciństwa nie pozbawiają nas odpowiedzialności za swoje życie, tak i wrodzony temperament niczego nie usprawiedliwia.

Obecnie różne charakterologie wyróżniają od kilku do kilkunastu typów. Nie będę ich tu szczegółowo omawiał, bo to odrębny temat. Moim zdaniem najbardziej rozwiniętą typologią temperamentów jest ta w ujęciu La Senne'a, w Polsce opisana szczegółowo przez ks. Janusza Tarnowskiego. Opis można znaleźć w książce "Z tajników naszego ja". Tam też dokładnie została opisana forma pracy nad charakterem w zależności od posiadanego temperamentu. Chodzi o to, by nie ujmować tematu w ujęciu - taki temperament jest lepszy, a taki gorszy. Każdy ma swoje mocne i słabe strony. Na pewno np. temperament sentymentalny (we wspomnianej typologii) ma większe skłonności, by popaść w depresję, ale nic tu tak naprawdę nie jest przesądzone. Często osoby postrzegane jako bardzo silne psychicznie, jak pasjonat - tak naprawdę borykają się z równie silną depresją. Różnie polega na tym, że rzadziej uzewnętrzniają taki problem, a gdy już się ujawni może być za późno na pomoc. Warto zrobić sobie dokładne testy i pracować nad sobą w zgodzie ze swoim temperamentem. Łatwiej sobie poradzić, gdy zna się swoje mocne i słabe strony.