Medytacja i trening mentalny cz. 3

Cele - realne i nierealne

Jedną z trudniejszych do opanowania umiejętności jest stawianie sobie odpowiednich celów. Cele mogą być zbyt ambitne lub za mało ambitne. W pierwszym wypadku w grę wchodzi nasze ego. W drugim lenistwo. Każdy kto trenuje sporty siłowe chce być wielki i silny. Wprawdzie panie nieco inaczej do tego podchodzą, ale na pewno też chcą widzieć wyniki. Choćby w postaci zgrabnej figury w lustrze. Jednocześnie mamy zaprogramowany ewolucyjnie mechanizm minimalizowania wydatkowania energii. Jest to związane z tym, że przez tysiąclecia dostęp do żywności był ograniczony, a zdobywanie jej dość trudne. Dlatego ciągle w głębi duszy każdy z nas jest trochę leniem. Inna sprawa, że występuje też mechanizm optymalizacji wydatkowania energii. Im więcej się ruszasz, im więcej podnosisz, tym bardziej - po okresie adaptacyjnym - zmniejsza się wydatkowanie energii dla czynności, które często wykonujemy. Być może to - wbrew wcześniej wspomnianym założeniom ewolucjonistów o wrodzonym lenistwie człowieka - wyjaśnia, dlaczego wiele ludów pierwotnych, a także społeczności rolniczych, po dniu ciężkiej pracy ma jeszcze ochotę spotykać się na tańcach i zabawach ruchowych. Urzędnik pracujący w biurze ciężko toczy się do samochodu, a potem w domu opada na fotel. Jest bardzo zmęczony. Natomiast człowiek biegający cały dzień po lesie za pożywieniem lub ciężko pracujący na polu, idzie wieczorem potańczyć.

Zrozumienie procesów adaptacyjnych jest istotne także ze względu na planowanie żywienia. Wcale nie jest powiedziane, że skoro więcej się ruszasz, musisz też więcej jeść. Tu również upada tradycyjna metoda liczenia kalorii. Przeprowadzono badania porównujące wydatkowanie energii u prymitywnych ludów koczowniczych i człowieka Zachodu prowadzącego siedzący tryb życia. Okazało się, że jest podobne. Wprawdzie, jeśli nagle zmienimy siedzący tryb życia na bardziej aktywny wydatkowanie energii wzrośnie, ale tylko na jakiś czas. Pewnym wskaźnikiem będzie poziom zmęczenia. Łatwo zauważyć, że to co początkowo bardzo męczy, po kilku miesiącach jest o wiele łatwiejsze i generuje niższy poziom zmęczenia.

Tyle dygresja. Wróćmy jednak do planowania celów. Na początku, gdy rozpoczynamy treningi, jesteśmy pełni motywacji. Szczególnie jeśli naczytamy się mądrości na temat planów pozwalających zdobyć 13kg mięśni w 3 miesiące i innych bzdur. Gdy przyrosty nie są aż tak widowiskowe, motywacja zaczyna spadać. Po latach różnych obserwacji nie jestem zwolennikiem nagłych zmian w diecie. Jeśli ktoś zaczyna ćwiczyć, niech się skupi na tym. Natomiast zmiany żywienia powinno się wprowadzać dopiero po pewnym czasie. To pozwoli na spokojną adaptację do nowego stylu życia i ograniczy poziom stresu fizjologicznego i psychicznego. Wiele osób zmieniających wszystko na hura w jeden dzień, zazwyczaj zniechęca się po kilku tygodniach lub miesiącach.

Najważniejsze co należy sobie uświadomić i zapamiętać w kwestii wytyczania celów, to zasada, że cele powinny się zmieniać ewolucyjnie, a nie rewolucyjnie. To znaczy, że jeśli do tej pory nie trenowałeś, to zaplanuj sobie na początek 2 lekkie sesje na tydzień, a nie od razu 7 sesji na maksymalnych obciążeniach. Daj sobie czas na poznanie swoich możliwości. Fizycznych i psychicznych. Cele muszą być zgrane z aktualnymi możliwościami. Jeśli masz czas na 3 sesje w tygodniu, to nie planuj 16! Błędy popełniają nie tylko początkujący. Jeśli masz za sobą 10 lat ciężkich treningów, to nie oczekuj wielkich przyrostów. Nie wierz w magiczne sposoby na nagłe zwiększenie masy i siły.

Cele muszą być realne, czyli możliwe do osiągnięcia. Ani zbyt ambitne, ani za mało ambitne. Co jakiś czas należy korygować listę celów. Nie ulega wątpliwości, że kontuzje, choroby, czy inne nagłe zdarzenia losowe mogą nagle wszystko pokrzyżować. Taka jest dynamika życia i musimy się z tym pogodzić. Czasem sam fakt, że zamiast dużych ciężarów musimy poddać się żmudnej rehabilitacji może znacznie pogorszyć naszą motywację. Wtedy trzeba sobie to uświadomić i założyć, że to także ma pozytywny wpływ na sylwetkę i zdrowie i to w dłuższej perspektywie czasowej. Już samo bardziej pozytywne podejście do rehabilitacji zwiększy nasze zaangażowanie, a więc i skuteczność terapii.

Mogę więcej...

Kilka razy w życiu popełniłem ten błąd. Wszystko szło bardzo dobrze na treningach, więc pojawiła się myśl, że w takim razie mogę coś dodać, zwiększyć ilość sesji i pójdzie jeszcze lepiej. Raz takie podejście od razu skończyło się kontuzją. Niektórzy mają skłonność do niedoceniania swoich możliwości, a inni do przeceniania. Właściwie to każdy z nas w jakimś stopniu przejawia obie te skłonności. Na treningach zapominamy o tym, że zmęczenie się kumuluje. Sumuje się ze zmęczeniem wywołanym pracą zawodową, nauką i innymi obowiązkami. Nagły przypływ motywacji, gdy już i tak robimy dużo, może być niebezpieczny. Dochodzi wtedy do kontuzji lub innej choroby. Przeciążony układ immunologiczny przestaje sobie radzić z infekcjami i zamiast kolejnych treningów lądujemy w łóżku. Praca na swoją psychiką nie polega tylko na wyciśnięciu z siebie jak najwięcej. Musimy się także nauczyć wyhamowywać w sytuacji, gdy bierzemy na siebie za dużo. Nie można się rozpędzić do maksymalnej prędkości, jeśli nie ma się sprawnych hamulców lub nie potrafi z nich korzystać. Wymagaj od siebie dużo, ale także naucz się zwalniać od czasu do czasu, by odpocząć. Propagującym zasadę, by ciągle więcej, ciągle ciężej aż do totalnego wyczerpania należałoby nakopać w miejsce, w którym plecy tracą swoją szlachetną nazwę.

Nie chodzi o to, by sztywno trzymać się planu, ale też nie należy nadmiernie od niego odbiegać w chwilach euforii. To zawsze w końcu się mści. Po to przygotowuje się przemyślany plan, by potem się go trzymać. Wykonać dokładnie tyle ile trzeba, niezależnie od tego czy jesteśmy na motywacyjnym szczycie, czy w dołku.